Tomasz Gontarz - Pieczęć księcia sieradzkiego

Omówienie jednej z dwóch pieczęci Księcia Sieradzkiego, Inowrocławskiego, Sandomierskiego i Krakowskiego Leszka Czarnego - omówienie pod kątem uzbrojenia przedstawionego na niej Księcia i przypuszczalnego znaczenia symbolicznego.

Widzimy Książe odziany jest w pełną kolczugę z nogawicami, długimi rękawami i rękawicami. Na kolczudze nosi surkot (rodzaj rycerskiej tuniki bez rękawów, długością sięgająca mniej więcej kolan). Na głowie widzimy hełm garnczkowy z koroną (podobne hełmy z koroną występują na ilustracjach Biblii Króla Francji Świętego Ludwika IX, znanej też jako Biblia Maciejowskiego). Tarcza Księcia ma kształt trójkątny, lub migdałowy. Krótko podsumowując uzbrojenie nie odbiega od zachodnioeuropejskiego standardu w XIII wieku.

Teraz przejdźmy do przypuszczalnego znaczenia symbolicznego pieczęci. Sam Książe znajduję się po lewej stronie pieczęci (strona zachodnia) i walczy on z bestią (smokiem, lub co bardziej prawdopodobne z gryfem, który znajduję się z kolei po stronie prawej, czyli wschodniej). Książe w starciu wyraźnie triumfuje, przeszywając podbrzusze owego stworzenia mieczem. Może to symbolizować odparcie przez Księcia wielu najazdów ze wschodu. W 1280 roku odparty został najazd księcia halickiego Lwa Daniłowicza (chociaż w samej bitwie pod Goźlicami Leszek Czarny nie dowodził), 1282 rok odparcie najazdów bałtyckich Jaćwingów i Litwinów, a w latach 1287-1288 z pomocą Węgrów doszło do odparcia najazdu mongolskiej Złotej Ordy. Po stronie prawej widzimy również anioła, który zdaje się przynosi Księciu wieniec (symbol zwycięstwa?). Może mieć to związek z podaniem, które opowiada, że podczas pościgu za wycofującym się wojskiem Jaćwingów, Książe Leszek zasnął pod dębem w Lublinie, który wtedy nie posiadał jeszcze praw miejskich. We śnie ujrzał Świętego Michała Archanioła, który rzekł do Księcia podając mu miecz "Leszku, synu Kazimierza, goń za wrogiem" Owe domniemane i symboliczne znaczenie przedstawionej na pieczęci sceny jest wyłącznie moją własną hipotezą.

 

 

 

Tomasz Gontarz