Monika Dębek - Śląscy Rycerze - Józef Kałdonek

Urodził się w miejscowości Brusiek na Górnym Śląsku, w dzisiejszym powiecie lublinieckim, gminie Koszęcin - 13 sierpnia 1885 r.

 

Mieszkał i pracował w Szarleju, obecnie w dzielnicy Piekar Śląskich. Zawodowo był górnikiem.

 

Był ogromnym patriotą, który walczył w Powstaniach Śląskich, o polski Górny Śląsk. Reprezentował Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji w Sejmie Śląskim

 

Wspominany był jako człowiek spokojny, pogodny, dobry i uczciwy.

 

Był aresztowany w czerwcu 1919 r. - do mieszkania jego wpadł żołnierz niemiecki, który przedstawił się jako Żurek z Piekar Śląskich. Oświadczył, że może dostarczyć dla polskiej organizacji wojskowej potrzebną broń. Józef nie zareagował na tę propozycję. Tydzień później Żurek pojawił się u niego ponownie, już jako osoba cywilna, mówiąc dalej o broni. Józef Kałdonek udał się w jedną niedzielę, w towarzystwie Żurka, Ludygi, Barona do kwatery Grenszuca, czyli niemieckiej Straży Granicznej, która mieściła się przy Kalwarii Piekarskiej. Oglądał broń, wtedy został porwany do środka kwatery, gdzie był kopany i bity. Jeden z oprawców rozbił mu głowę sztylem granatu. Po naradzie został odprowadzony do bytomskiego aresztu. Zarzucono mu zdradę stanu. Wobec braku świadków został wypuszczony na wolność. W więzieniu spędził ponad miesiąc. Nigdy nie złamał się w swojej wierze.

 

Po Powstaniach Śląskich duża część polskich bohaterów znalazła się w bardzo ciężkiej sytuacji materialnej, Józek Kałdonek swoje wynagrodzenie, jako poseł na Sejm Śląski przeznaczał na pomoc dla nich. Był prekursorem czytelnictwa w Piekarach Śląskich oraz redaktorem naczelnym pisma „Głos znad Brynicy". W roku 1934 r. został powołany do rady miejskiej, gminy Wielkie Piekary aż do roku 1939 r.

 

Był naczelnikiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w powiecie bytomskim. Było to pierwsze na Górnym Śląsku gniazdo Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” utworzone 13 października 1895 roku w Bytomiu. Była to pionierska organizacja wychowania fizycznego i sportu w Polsce. Najstarsze polskie towarzystwo gimnastyczne, którego członkowie przyczynili się m.in. do popularyzacji gimnastyki w społeczeństwie polskim, powstania wielu klubów sportowych i Związku Harcerstwa Polskiego. „Sokół” działał w okresie zaborów, po odzyskaniu niepodległości i w całym okresie międzywojennym XX w. Zdelegalizowany przez komunistów, po II wojnie światowej i zakazany w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

 

Józek Kałdonek zmarł w zapomnieniu w okresie PRL.

 

Była to już kolejna z postaci, cyklu tekstów Śląscy Rycerze, które mają na celu propagowanie polskich, często zapomnianych postaci, walczących o polski Śląsk.

 

Monika Dębek