Patryk Płokita - Od monarchizmu do nacjonalizmu - krótki opis irlandzkiej partii „Sinn Fein” w latach 1905-1921

Gdy opowiadamy o irlandzkim nacjonalizmie nie można zapominać o partii „Sinn Fein”. Chciałbym poświęcić krótki tekst na jej temat. Z irlandzkiego „Sinn Fein” tłumaczy się jako „My Sami”. Owe irlandzkie ugrupowanie w XX w. ewoluowało z monarchizmu do nacjonalizmu, oraz z autonomii do pełnej niepodległości w swoim programie politycznym. Oczywiście współczesne Sinn Fein odwołuje się do spuścizny swoich poprzedników, jednak nie jest tym samym tworem. Nie zmienia to jednak faktu, iż obecne Sinn Fein np. w 2008 r. było przeciwne przyjęciu traktatu lizbońskiego w Irlandii. Obecnie ma charakter lewicowy, narodowy, katolicki, republikański, a gospodarczo propaguje solidaryzm społeczny. Ponadto owa partia wielokrotnie pozytywnie wypowiadała się o dążeniach niepodległościowych Basków oraz Palestyńczyków.

Natomiast wracając do początków - za datę utworzenia zgrupowania uznaje się 28 listopada 1905 r. Na dobrą sprawę był to luźny związek kilku ugrupowań przedstawiających intencje narodowe. W kolejnych latach zgrupowanie to ulegało ewolucji. Przed pierwszą wojną światową Sinn Fein posiadał 128 oddziałów wraz z centrum w Dublinie, co stanowiło małą siłę przebicia w tym czasie. Warto wspomnieć, iż osobą która dała kształt temu ugrupowaniu był Arthur Griffith. (Ta persona zasługuje na oddzielny biograficzny artykuł w najbliższym czasie). Stracił on szybko kontrolę nad Sinn Fein. Przejęło je potajemnie Irlandzkie Bractwo Republikańskie („Irish Republican Brotherhood” - IRB), zwłaszcza po Powstaniu Wielkanocnym(1916).

Od 1905 do 1916 r. partia Sinn Fein przejawiała program polityczny utworzenia autonomii dla Irlandii w ramach monarchii brytyjskiej tzw. zasada „Home Rule”. W latach 1916-1918 partia radykalizuje się zauważalna ze względu na wpływy nacjonalistyczne IRB. W tym czasie prym przejął m.in. Eamon De Valera. Najbardziej rozpoznawalnym mówcą ulicznym partii został wcześniej opisany w artykule w ramach „Szturmu” - Michael Collins. Ważny pozostaje tu rok 1917 - wielu powstańców Insurekcji Wielkanocnej nie miało co ze sobą zrobić (nie miało zapału do dalszej walki po przegranej), więc wstępowali do Sinn Fein, radykalizując jej szeregi m.in. wspomniany E. de Valera i M. Collins. We wspomnianych dwóch latach doszło do ewolucji myśli przewodniej partii, aby Irlandia uzyskała pełną niepodległość i niezależność od Imperium Brytyjskiego. Pogląd ten miał swoje odniesienie w czynie, w postaci wojny anglo-irlandzkiej w latach 1919-1921, gdzie Sinn Fein stała się główną siłą polityczną dążącą do niepodległości dla Irlandii.

 

Patryk Płokita